Çay Ağacı Yağı ve Faydaları: Mor Çiçekli Ağaçtan Gelen Mucize

Yaklaşık 6000 yıldır bilinen ve bitkilerin özünden bize armağan edilen aromaterapi birçok konuda fayda sağlamaktadır. Bitkilerimizin bize sunmuş olduğu binlerce şifaya, yapılan araştırmalarla her gün bir yenisi daha eklenmektedir. Bitkilerimizin en cömertlerinden biri olan Çay Ağacı bitkisinden (Melaleuca alternifolia) bahsetmek istiyorum. Çay Ağacı bitkisi 1770 yılında Kaptan James Cook tarafından keşfedilmiştir. O zamana kadar bu bitki Avusturalya yerlileri (Aborginler) tarafından deri enfeksiyonlarını tedavi etmek amacı ile kullanılmakta idi. Yaprakları çay olarak kullanılmış olup, ismini de buradan almıştır. Ancak bitkilerin gerçek çay bitkisi (Camelia sinensis) ile tat, koku ve bileşim açısından herhangi bir benzerlikleri bulunmamaktadır.

Çay ağacı bitkisi nerede yetişir?
Vatanı Avustralya olan Çay Ağacı bitkisi her zaman yeşil renkli, sapsız sarı veya mor çiçeklere sahip, yaklaşık 6 m yüksekliğinde bir ağaçtır. Çok miktarda suya ihtiyaç duyar ve killi topraklarda yetişir.

Çay ağacı yağı ne işe yarar? 
Dr. AR Penfold, bitkinin yaprakları üzerinde 1923 yılında çalışmaya başlayarak esansiyel yağ elde etmiş, bu yağın çok kuvvetli antiseptik ve bakterisit etkisi olduğu 1925 yılında açıklanmıştır. 2. Dünya savaşı sırasında yaralanmaları takiben görülen cilt enfeksiyonlarını azaltmak için genel bir antimikrobiyal ve böcek kaçırıcı ürün olarak ilk yardım çantalarında yer almıştır. 1930’lu yıllarda diyabetik ülserlerin iyileştirilmesi sırasında dezenfektan olarak Çay Ağacı Yağının (Tea Tree Oil) bir preparatı kullanılmıştır.

Çay Ağacı Yağı, kültüre alındığı Avusturalya’da geniş çapta ticari olarak üretilmektedir. Bitkilerin çiçekli dönemde toplanan taze yaprakları ve dal uçları esansiyel yağ eldesi için kullanılmaktadır. Buhar distilasyonu ile elde edilen yağın verimi taze bitki üzerinden hesaplanmak üzere %1-2’dir. Bitkinin hasat zamanı, hasattan sonra bekletilme süresi, distilasyon süresi yağ kalitesini ve yağın bileşimini etkilemektedir. Yağın antimikrobiyal aktivitesinden sorumlu olan iki ana madde; terpinen 4-ol ve gamma-terpinen’dir ve bu maddelerin yağda bulunma oranlarının belli bir standardizasyonu vardır. Bu standart değerlerin dışında olan yağlar etkisiz olduğu gibi toksik ve iritan da olabilir.

Çay ağacı yağı nasıl kullanılır? 
Günümüze dek yapılan araştırmalarda Çay Ağacı Yağının gram pozitif ve gram negatif olmak üzere çok geniş spektrumlu antibakteriyel etkisi olduğu bulunmuştur. Ayrıca tırnak mantarı ve tinea pedis gibi fungal enfeksiyonlarda da tedavi amacıyla kullanımı uzun bir geçmişe sahiptir. Tırnak mantarında Linalol tip Kekik yağı ile 1.1 hazırlanan karışımın sabah akşam olmak üzere 6 ay boyunca kullanımında, mantarda ciddi bir iyileşme görülmüştür. Yapılan araştırmalar, bu yağın akne, kepek, baş biti ve yinelenen herpes labialis tedavilerinde de etkili olduğunu göstermiştir. 

Çay ağacı yağı ve sivilce 
Akne tedavisinde kullanımı ile ilgili bir araştırmada Çay Ağacı Yağı ve benzoil peroksit karşılaştırılmış ve %5 Çay Ağacı Yağı taşıyan jelin inflamasyonlu ve inflamasyonsuz akne lezyonlarını 3 ay sonunda belirgin biçimde azalttığı görülmüştür. Etkinin başlaması benzoil peroksite nazaran daha yavaş olmakla birlikte yan etki benzoil peroksite göre daha azdır. 

Çay Ağacı Yağı topikal şekilde çok yaygın olarak kullanılan bir yağdır, nadiren allerjik reaksiyon görülmektedir. Bu nedenle tek başına, direk cilde uygulanabildiği gibi; taşıyıcı bir sabit yağ içerisinde, vücutta sürülecek olan bölgeye göre belli oranlarda olmak üzere, kullanılabilir. Tek başına kullanımına uygun duruma örnek olarak aft ve uçuk verilebilir. Aft ve uçukta, kulak çubuğuna damlatılan birkaç damla çay ağacı yağı, günde 3-4 kez 15 saniye boyunca lezyon üzerinde tutularak kullanılabilir. Soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıkların başlangıcında oluşan boğaz ağrısı hissedildiğinde, 1 bardak ılık suya damlatılan 1-2 damla çay ağacı yağı ile günde 3 kez gargara yapılabilir ancak yutulmamasına dikkat edilmelidir.

Çay ağacı yağı alırken nelere dikkat edilmeli? 
Çay ağacı yağı, açıldıktan sonra buzdolabında saklandığı taktirde 6 ay boyunca stabil kalabilmektedir. Açıldıktan sonra oda sıcaklığında saklandığında bu süre yarıya inmektedir. Belirtilen sürelerden sonra yine toksik ve irritan maddeler üretmesi sebebiyle kullanılmamalıdır. Son kullanma tarihi geçmiş olan esansiyel yağlar gerek cilde uygulanarak gerekse inhalasyon yolu ile; etkisiz olması veya toksik ve irritan madde üretmiş olması gibi nedenlerle, kullanılmamalıdır. 

Çay Ağacı ve diğer esansiyel yağları alırken;
- Ecocert, Cosmebio gibi organik sertifikaları,
- GCMS analiz raporları,
- Son kullanma tarihi,
- Bitkinin latince adı,
- Bitkinin hangi kemotipi olduğu (her kemotipinin özelliği farklıdır)
- Bitkinin yetiştiği ülke gibi bilgilerin varlığını kontrol etmemiz gerekmektedir. 

1. Çakır N.T., Kaleağası S., Kökdil G.,Umut Vaat Eden bir Antimikrobiyal:Tea Tree Oil (Çay Ağacı Yağı), Ankara Ecz. Fak. Dergisi, 2005,34 (4):315 – 327.
2. Kavalalı G., Çay Ağacı Bitkisinin (Melaleuca Alternifolia), Maiden & Betche, Cheel) Halk Hekimliğinde Kullanılışının Etnofarmakolojik Olarak Değerlendirilmesi,Lokman Hekim Dergisi, 2017;7(2):211-214.
3. Shealy C.N.,Resimli Şifalı Bitkilerle Tedavi,2015,162

Ecz. Emel GURUHAN
EMEL ECZANESİ
0544  699 43 72