Önleyici Tıpta Antibakteriyel Uçucu Yağlar
Yayınlara göre, özellikle patojenik mikroorganizmalar tarafından giderek daha fazla direnç geliştirilmesi nedeniyle, uçucu yağlar sentetik bileşiklere potansiyel bir alternatif gibi görünmektedir.
Uçucu yağların antimikrobiyal etkilerinin tüm suşlar için ön planda olmaması dikkat çekicidir. Bu nedenle mikroorganizmalara odaklanan daha fazla araştırma yapılmalıdır.
Uçucu Yağların Antimikrobiyal Özellikleri
Lavanta Uçucu Yağ Faydaları
Herpes simpleks virüs tip 1'e karşı antiviral aktivite gösterir; antibakteriyel aktivitesi çok daha büyük ölçüdedir. Dermatolojide, lavanta uçucu yağ tedavisi zor olan ülserleri, yanıkları ve yara izlerini tedavi etmek için kullanılabilir.
Orchard ve ark. Lavanta angustifolia Mill'in uçucu yağının metisilin veya vankomisine dirençli Enterococcus sp. (VRE) suşlarına dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) gibi suşlara karşı güçlü antiseptik etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Lavanta uçucu yağ ayrıca antibiyotik direnci gösteren E. coli J53 R1 suşuna karşı aktiftir.
Lavanta uçucu yağının Shigella flexneri'ye karşı etkinliği de gösterilmiştir. Araştırmacılar, lavanta uçucu yağının antimikrobiyal aktivitesinin uçucu yağın ana ve küçük bileşenlerinin sinerjik eyleminin bir sonucu olduğunu bulmuşlardır..
Lavanta uçucu yağ ayrıca solunum yolu enfeksiyonu olan hastalardan izole edilen klinik bakteri suşlarına karşı antibakteriyel aktiviteye sahiptir. Ağız, boğaz, üst solunum yolu ve akciğer enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılabilir.
Ek olarak, antibakteriyel aktiviteye immünostimülatuar etki eşlik edebilir. Soluma sonrası balgamda bakteri bulunmazken, bakteriyel solunum yolu enfeksiyonu olan hastalarda granülositlerin ve artan kemiluminesans hafiflemiş ve semptomların sıklığı azalmıştır .
Hemofili influenzae bu tür enfeksiyonlardan sorumlu olabilir ve Lavanta uçucu yağ eritromisin veya amoksisikline dirençli suşların çoğalmasını engellemektedir.
Kekik Uçucu Yağ Faydaları
Kekik uçucu yağının en önemli etkisi bakterilerle ilgilidir. Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterilerin çoğunluğuna karşı özellikle yüksek bakteriyostatik aktivite, birçok incelemede açıklanan Thymus vulgaris L. ’nın timol kemotipi ile gösterilmiştir
Bu aktivite, hidroksil grubunun asidik doğası nedeniyle birçok enzimin aktif bölgesiyle hidrojen bağları oluşturabilen yüksek timol ve karvakrol içeriğinden kaynaklanmaktadır.
2017'de Schött Kekik uçucu yağ S. Mutans’a karşı etkinliğini tanımlamıştır. Bu bakteri diş çürüklerinin gelişmesinden sorumludur, ancak enfektif endokardite de neden olabilir. T. Zygis uçucu yağ, Thymus vulgaris uçucu yağdan daha aktiftir. Bu bakteriye karşı sadece timol kemotipi aktiftir.
Kekik uçucu yağının akut bakteriyel farenjit ve boğaz iltihabından sorumlu suşlara karşı aktivitesi de incelendi. Thymus vulgaris uçucu yağ, hastaların boğazından izole edilen S. pyogenes suşlarına karşı aktiftir.
Kekik uçucu yağ, S. aureus ATCC 25923 ve K. pneumoniae ATCC 13882'ye karşı aktiftir.
Öte yandan, γ-terpinen (%68.415) ve p-thymol (%24.721) bakımından zengin kekik uçucu yağ, Fusarium graminearum Fg 06-17'nin %0.06 konsantrasyonda çoğalmasını tamamen engelledi
Ayrıca A. niger'in morfolojisini ve çoğalmasını etkilemiştir. Kekik uçucu yağ, Botrytis cinerea ATCC12481 ve Penicillum’a karşı tarçın ve biberiye uçucu yağ ile birlikte sinerjik etki göstermiştir.
Georgetown Üniversitesi Tıp Merkezi'nde yapılan bir çalışmada, Kekik yağının Candida albicans'ın çoğalmasını tamamen engelleyebildiği bulundu. Kekik yağının karvakrol ve timol içeriği antimikrobiyal ajanlar, olup bunlar Candida maya hücrelerini etkili bir biçimde öldürmektedir.
Karvakrol (teknik olarak monoterpen), Bacillus, Enterococcus, E.coli, Salmonella ve Psuedomonas türleri dahil olmak üzere çeşitli bakteri türlerine karşı savaşan etkili bir antibakteriyel özelliğe sahiptir. Staphylococcus aureus'un (MRSA) hem metisiline duyarlı hem de metisiline dirençli suşlarına karşı da etkilidir.
Karvakrol bakterilerin hücre zarlarında delikler açarak esansiyel minerallerin sızmasına neden olur ve bakteri hücresinin iç pH'ını değiştirebilir.
Karvakrolün ayrıca geleneksel antibiyotiklere kıyasla genel mikrobiyoma daha az zarar verdiği düşünülmektedir, bu da onu Kekik yağının faydalı bir doğal antibiyotik olma yeteneğinde önemli bir bileşen haline getirmektedir.
Makrofaj infiltrasyonunun inhibisyonu, nötrofil-endotel hücre etkileşimi ile birlikte pro-enflamatuar sitokinler, kemokinler ve yapışma moleküllerindeki azalma gibi birden fazla mekanizmaya aracılık eden güçlü antienflamatuar özellikler, COVID-19'da şiddetin, komplikasyonların ve mortalitenin önemli bir oyuncusu olan sitokin fırtınasını inhibe etme rasyoneline sahiptir.
Güçlü bir antioksidan ve immünomodülatör olarak karvakrol, konak hücresel bağışıklığı enfeksiyonlara karşı artırabilir. Karvakrol'ün, viral proteaz ve antibakteriyel özelliklerle etkileşimi nedeniyle antiviral özellikleriyle birlikte konaktaki ACE2 reseptörlerine müdahale etme yeteneği ve ikincil enfeksiyonlarda karvakrolün rolünü güçlendirmekte olup bu da sonunda komplikasyonları ve ölümcül sonuçları önleyebilir.
Nane Uçucu Yağ Faydaları
Nane uçucu yağının elde edildiği Mentha genusunun biyolojik aktivitesinin geniş spektrumu yakın zamanda bir inceleme makalesinde tartışılmıştır. Nane uçucu yağı viral süspansiyon testlerinde HSV-1 ve HSV-2'ye karşı yüksek düzeyde virüsidal aktivite sergiledi.
Nane uçucu yağ zayıf bir antibakteriyel aktiviteye sahiptir, bu nedenle genellikle kompleks preparatlara dahil edilir. Yaygın kullanımı, antimikrobiyal özelliklerinden hoş nane lezzetinden ve serinlik hissinden kaynaklanmaktadır. Nane uçucu yağında daha yüksek mentol içeriğinin daha fazla antimikrobiyal aktiviteye sahip olduğuna inanılmaktadır . Difüzyon testinde nane uçucu yağ (20 μL), E. coli WDCM 00013, L. monocytogenes WDCM 00020, P. aeruginosa gibi bakteriyel suşların çoğalmasını engelledi.
WDCM 00024, S. enterica WDCM 00030 ve S. aureus WDCM 00032. İnhibisyon bölgesi P. aeruginosa için 12 mm'den 37.66 mm'ye kadardı].
Kajeput Uçucu Yağ Faydaları
Kajeput uçucu yağı on sekizinci yüzyıldan beri tıpta antiseptik ajan olarak kullanılmaktadır. En aktif bileşenleri 1,8-cineol, linalool ve terpinen-4-ol'dur.
Etkisi Çay ağacı yağı ile karşılaştırılabilir. % 0.2-0.4 konsantrasyonda, cajuput yağı Gram-pozitif bakterilerin çoğalmasını engeller: Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Corynebacterium difteri, Corynebacterium minutissimus, Enterococcus faecium, Listeria monocytogenes, Micrococcus luteus, Staphylococcus aureus, S. capitis, S. epidermidis, S. faecalis, Klebsiella spp. ve Staphylococcus aureus.
Kajeput yağının % 0.4-0.6'lık ve daha yüksek konsantrasyonları Gram-negatif bakterileri inhibe eder.
Tarçın Uçucu Yağ Faydaları
Çok sayıda antimikrobiyal aktivite çalışmasında araştırılmıştır. Intorasoot ve ark. ve Feng ve ark. cinnamik aldehit bakımından zengin olan Cinnamomum zeylanicum'un kabuğundan uçucu yağı içeren çalışmalar yapmışlardır. Tarçın uçucu yağının kullanılan diğer uçucu yağlara kıyasla daha iyi bir etkiye sahip olduğunu gösterdiler (Karanfil uçucu yağ, Limon otu, Çay ağacı, Zencefil, Fesleğen dahil), S. aureus, E. coli, A. baumannii ve P. aeruginosa'ya karşı çok iyi bir aktivite ile ve B. burgdorferi'ye karşı antibiyotikten daha iyi aktivite göstermiştir.
Tarçın uçucu yağ bakteri hücre zarlarının tahrip olmasına neden olabilir. Ayrıca cinnamaldehitin S. aureus'a karşı antimikrobiyal aktivitesi daha önce Ferro tarafından doğrulanmıştır. Aumeerudda-Elalfi vd. tarafından yapılan bir çalışmada, Cinnamomum zeylanicum uçucu yağ kullanılmıştır. Deneme, E. faecalis, E. coli, P. auerginosa ve S. aureus'a karşı antibiyotiklerden (ampisilin, kloramfenikol, tetrasiklin) daha iyi antimikrobiyal aktivite göstermiştir.
Cinnamomum zeylanicum'un yapraklarından ve kabuğundan elde edilen Tarçın yağı, ciddi bir halk sağlığı sorunu oluşturan Salmonella typhimurium ve Listeria monocytogenes (MIC = % 0.5 (v/v)) patojenlerinin çoğalmasını engellemiştir.
Sinnamik aldehit bakımından zengin olan Cinnamomum cassia (L.) J. Presl'den tarçın bakımından zengin bir kabuk uçucu yağı, diş çürüklerinin gelişmesine neden olan Streptococcus mutans’ın çoğalmasını engelleyen bitkisel bir diş macunu (%91.8) hazırlamak için kullanıldı. Başlangıçta antibakteriyel etki göstermeyen diş macunu Jack N' Jill, Tarçın uçucu yağ ekledikten sonra S. mutans ATCC 35668'in 39 mm'lik bir inhibisyon bölgesini gösterdi.
Bu çalışmanın sonuçları, bitkisel diş macunlarının, uçucu yağ olmadan ilk formlarından uçucu yağ ekledikten sonra S. mutans ATCC 35668'e (p < 0.05) karşı istatistiksel olarak daha yüksek antimikrobiyal aktivite gösterdiğini göstermektedir.
Tarçın uçucu yağının P. aeruginosa türü için MIC 0,5 ila 1000 μg / mL aralığında olup bu etki sinnamaldehid içeriği ile ilişkilidir .
Karanfil Uçucu Yağ Faydaları
Karanfil uçucu yağının antimikrobiyal aktivitesi Tarçın uçucu yağ, Kekik ve defne yaprakları ile Bacillus cereus, Escherichia coli, Listeria innocua ve Salmonella typhimurium gibi tıbbi olarak önemli bakteri suşlarına karşı karşılaştırıldı. Difüzyon testi, %1,25 (v/v) (B. cereus) ile %2,50 (V/v) (S. typhimurium ve E. coli) arasında değişen MIC ile karanfil uçucu yağının en aktif ajan olduğunu göstermiştir.
Condo ve arkadaşları Karanfil uçucu yağının patojenik suşlara karşı aktif olduğunu belirledi. Aeromonas hydrophila ATCC 7966 (8 mm'lik IZr), Candida albicans ATCC 10231 (7 mm'lik IZr) ve Proteus mirabilis ATCC 10005 (6 mm'lik IZr) gibi, Escherichia coli ATCC 8739'a karşı daha zayıf bir etki gösterirken, Klebsiella pneumoniae ATCC 13883, Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853, Staphylococcus aureus ATCC 6538 ve Staphylococcus epidermidis ATCC 14990. Karanfil uçucu yağ Bacilus altyazısı, Morganella morganii [Mycobacterium phlei, Aspergillus niger ve Penicillum christopherum [gibi mikroorganizmaların gelişimini de inhibe etmektedir.
Karanfil uçucu yağ K. pneumoniae, Haemophilus influenzae, Streptococcus agalactiae ve S. pyogenes gibi insan solunum sistemine saldıran bakteri suşlarıyla ilgili olarak Tarçın uçucu yağdan biraz daha zayıftı. Karanfil uçucu yağının antimikrobiyal özellikleri Kakule uçucu yağ, Tarçın uçucu yağ ve %10 fenol çözeltisi ile karşılaştırıldı.
Araştırma, 9 gram-pozitif bakteri, 4 Gram negatif bakteri ve 7 küf türü ile difüzyon yöntemi kullanılarak gerçekleştirildi. Karanfil uçucu yağ bu uçucu yağlar arasında en aktif olanıydı.
Bir çalışmada, uçucu yağının ana bileşeni olan öjenin, hücre duvarını tahrip etme ve hücrelerin lizizine neden olma yeteneği ile Bacillus subtilis tarafından α-amilaz, proteaz ve subtilisin üretimini engelleyebileceği bulunmuştur .
Okaliptüs Uçucu Yağ Faydaları
Virüslere, bakterilere, mayalara ve filamentli mantarlara karşı antimikrobiyal aktiviteye sahiptir. 1,8-cineole (%88) bakımından zengindir.
Antibakteriyel aktivite büyük ölçüde belirlenmiştir. periodontitis ve diğer diş rahatsızlıklarına neden olan P. Gingivalis ve S. mutant bakterilerine karşı aktiftir.
Bu nedenle, okaliptüs yağının ana bileşeni olan 1,8-cineneol içeren ağız hijyeni ürünlerinde kullanılmıştır
Adaçayı Uçucu Yağ Faydaları
Bacillus, Pseudomonas, Enterococcus hirae, Staphylococcus aureus, Aeromonas hydrophila, Aeromonas sobria ve Klebsiella oxytoca gibi havadaki mikroorganizmalara karşı dezenfektan olarak kullanılabilir..
Adaçayı uçucu yağ, Escherichia coli, Bacillus subtilis , Salmonella typhi, S. enteritidis, Shigella sonei , Staphylococcus aureus, S. epidermidis, S. mutans bakterilerine karşı antibakteriyel aktiviteye sahiptir. Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterilere karşı aktiftir
Adaçayı uçucu yağının antimikrobiyal aktivitesi esas olarak kafur, thujone ve 1,8-cineole varlığına atfedilir.
Çay Ağacı Uçucu Yağ Faydaları
Antimikrobiyal özellikler açısından en umut verici uçucu yağ olup antimikrobiyal özelliği güçlü olan yağlar % 30-40 terpinen-4-ol içeriği ile karakterize edilen bir kemotipten üretilmiştir
Çay ağacı uçucu yağ, S. aureus ve E. coli'nin %0,78'lik bir konsantrasyonda çoğalmasını ve S. mutanların yapışmalarını ve Listeria monocytogenes ATCC 7644 'ün (MIC = 0,10 μL/g) çoğalmasını inhibe etmiştir.
Çay ağacı uçucu yağ, antimikrobiyal özellikleri sayesinde ağız hijyeni ve dermatolojik uygulamalar için ürünlerde kullanılmıştır . Ayrıca Graziano ve ark. Çay ağacı uçucu yağının halitoziste Porphyromonas gingivalis (MIC ve MBC = %0.007) ve Porphyromonas endodontalis.
KAYNAKÇA
1. Minami M., Kita M., Nakaya T., Yamamoto T., Kuriyama H., Imanishi J. The inhibitory effect of essential oils on Herpes simplex virus type-1 replication in vitro. Microbiol. Immunol. 2003 47 681–684.
2. Roller S., Ernest N., Buckle J. The antimicrobial activity of high-necrodane and other lavender oils on methicillin-sensitive and -resistant Staphylococcus aureus (MSSA and MRSA). J. Altern. Complement. Med. 2009 15 275–279.
3. Sienkiewicz M., Kowalczyk E., Wasiela M. Recent patents regarding essential oils and the significance of their constituents in human health and treatment. Recent Pat. Anti-Infect. Drug Disc. 2012 7 133–214.
4. Tardugno R., Serio A., Pellati F., D’Amato S., Chaves López C., Bellardi M.G., Di Vito M., Savini V., Paparella A., Benvenuti S. Lavandula x intermedia and Lavandula angustifolia essential oils: Phytochemical composition and antimicrobial activity against foodborne pathogens. Nat. Prod. Res. 2018.
5. Jianu C., Pop G., Gruia A.T., Horhat F.G. Chemical composition and antimicrobial activity of essential oils of lavender (Lavandula angustifolia) and lavandin (Lavandula x intermedia) grown in Western Romania. Int. J. Agric. Biol. 2013 15 772–776.
6. Fabio A., Cermelli C., Fabio G., Nicoletti P., Quaglio P. Screening of the antibacterial effects of a variety of essential oils on microorganisms responsible for respiratory infections. Phytother. Res. 2007 21 374–377. . Adaszy ´nska-Skwirzy ´nska M., Szczerbi ´nska D. The antimicrobial activity of lavender essential oil (Lavandula angustifolia) and its influence on the production performance of broiler chickens. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr. 2018 102 1020–1025.
7. Marchese A., Orhan I.E., Daglia M., Barbieri R., Lorenzo A.D., Nabavi S.F., Gortzi O., Izadi M., Nabavi S.M. Antibacterial and antifungal activities of thymol: A brief review of the literature. Food Chem. 2016 210 402–414.
8. Schött G., Liesegang S., Gaunitz F., Gleß A., Basche S., Hannig C., Speer K. The chemical composition of the pharmacologically active Thymus species its antibacterial activity against Streptococcus mutans and the antiadherent effects of T. vulgaris on the bacterial colonization of the in situ pellicle. Fitoterapia 2017 121 118–128.
9. . Stringaro A., Colone M., Angiolella L. Antioxidant antifungal antibiofilm and cytotoxic activities of Mentha spp. essential oils. Medicines 2018 5 112.
10. Orchard A., van Vuuren S. Commercial essential oils as potential antimicrobials to treat skin diseases. Evid. Based Complement. Altern. Med. 2017.
11. Marjanovi´c-Balaban Ž., Stanojevi´ c L., Kalaba V., Stanojevi´c J., Cvetkovi´c D., Caki´c M., Gojkovi´c V. Chemical composition and antibacterial activity of the essential oil of Mentha piperita L. Qual. Life 2018 95–12.
12. Trombetta D., Castelli F., Sarpietro M.G., Venuti V., Cristani M., Daniele C., Saija A., Mazzanti G., Bisignano G. Mechanisms of antibacterial action of three monoterpenes. Antimicrob. Agents Chemother. 2005 2474–2478.
13. Cuong N.D., Xuyen T.T., Motl O., Stránský K., Presslová J., Jedlicková Z., Serý V. Antibacterial properties of vietnamese cajuput oil. J. Essent. Oil Res. 1994 6 63–67.
14. Bharat C.S., Praveen D. Evaluation of in vitro antimicrobial potential and phytochemical analysis of spruce cajeput and jamrosa essential oil against clinical isolates. Int. J. Green Pharm. 2016 10 27–42.
15. Intorasoot A., Chornchoem P., Sookkhee S., Intorasoot S. Bactericidal activity of herbal volatile oil extracts against multidrug resistant Acinetobacter baumannii. J. Intercult. Ethnopharmacol. 2017 6 1.
16. . Feng J., Zhang S., Shi W., Zubcevik N., Miklossy J., Zhang Y. Selective essential oils from spice or culinary herbs have high activity against stationary phase and biofilm Borrelia burgdorferi. Front. Med. 2017 4 1–11.
17. Ferro T.A.F., Araújo J.M.M., Pinto B.L., dos Santos J.S., Souza E.B., da Silva B.L.R., Colares V.L.P., Novais T.M.G., Filho C.M.B., Struve C., et al. Cinnamaldehyde inhibits staphylococcus aureus virulence factors and protects against infection in a galleria mellonella model. Front. Microbiol. 2016 7 1–10.
18. Aumeeruddy-Elalfi Z., Gurib-Fakim A., Mahomoodally F. Antimicrobial antibiotic potentiating activity and phytochemical profile of essential oils from exotic and endemic medicinal plants of Mauritius. Ind. Crop. Prod. 2015 71 197–204.
19. . Karadaglıoglu Ö., Ulusoy N., Baser K., Hanoglu A. Antibacterial activities of herbal toothpastes combined with essential oils against Streptococcus mutans. Pathogens 2019 8 20.
20. Oliveira J.D.A., Da Silva I.C.G., Trindade L.A., Lima E.O., Carlo H.L., Cavalcanti A.L., De Castro R.D. Safety and tolerability of essential oil from Cinnamomum zeylanicum blume leaves with action on oral candidosis and its effect on the physical properties of the acrylic resin. Evid. Based Complement. Altern. Med. 2014.
21. . Teles A.M., da Silva Rosa T.D., Mouchrek A.N., Abreu-Silva A.L., da Silva Calabrese K., Almeida-Souza F. Cinnamomum zeylanicum Origanum vulgare and Curcuma longa essential oils: chemical composition antimicrobial and antileishmanial activity. Evid. Based Complem. Altern. Med. 2019.
22. . Kamatou G.P., Vermaak I., Viljoen A.M. Eugenol-from the remote maluku islands to the international market place: A review of a remarkable and versatile molecule. Molecules 2012 17 6953–6981.
23. Schmidt E., Jirovetz L., Wlcek K., Buchbauer G., Gochev V., Girova T., Stoyanova A., Geissler M. Antifungal activity of eugenol and various eugenol-containing essential oils against 38 clinical isolates of Candida albicans. J. Essent. Oil-Bear. Plant. 2007 10 421–429.
24. Cui H., Zhang C., Li C., Lin L. Antimicrobial mechanism of clove oil on Listeria monocytogenes. Food Control 2018 94 140–146.
25. Thoroski J., Blank G., Biliaderis C. Eugenol induced inhibition of extracellular enzyme production by Bacillus subtilis. J. Food Prot. 2016 52 399–403.
26. Astani A., Reichling J., Schnitzler P. Comparative study on the antiviral activity of selected monoterpenes derived from essential oils. Phytother. Res. 2010 24 673–679.
27. Sharifi-Rad J., Sureda A., Tenore G.C., Daglia M., Sharifi-Rad M., Valussi M., Tundis R., Sharifi-Rad M., Loizzo M.R., Ademiluyi A.O., et al. Biological activities of essential oils: From plant chemoecology to traditional healing systems. Molecules 2017 22 70. .
28. . Tyski S., Bocian E., Mikucka A., Grzybowska W. Antibacterial activity of selected commercial products for mouth washing and disinfection assessed in accordance with PN-EN 1040. Med. Sci. Monit. 2013 19 458–466.
29. . Martins C., Natal-da-Luz T., Sousa J.P., Gonçalves M.J., Salgueiro L., Canhoto C. Effects of essential oils from Eucalyptus globulus leaves on soil organisms involved in leaf degradation. PLoS ONE 2013 8.
30. Elaissi A., Rouis Z., Salem N.A.B., Mabrouk S., Ben Salem Y., Salah K.B.H., Aouni M., Farhat F., Chemli R., Harzallah-Skhiri F. Chemical composition of 8 Eucalyptus species’ essential oils and the evaluation of their antibacterial antifungal and antiviral activities. BMC Complement. Altern. Med. 2012 12 1.
31. Ghorbani A., Esmaeilizadeh M. Pharmacological properties of Salvia officinalis and its components. J. Tradit. Complement. Med. 2017 7 433–440.
32. . Wei Z.F., Zhao R.N., Dong L.J., Zhao X.Y., Su J.X., Zhao M., Li L., Bian Y.J., Zhang L.J. Dual-cooled solvent-free microwave extraction of Salvia officinalis L. essential oil and evaluation of its antimicrobial activity. Ind. Crop. Prod. 2018 120 71–76.
33. Bozin B., Mimica-Dukic N., Samojlik I., Jovin E. Antimicrobial and antioxidant properties of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) and sage (Salvia officinalis L., Lamiaceae) essential oils. J. Agric. Food Chem. 2007 55 7879–7885.
34. . De Oliveira J.R., Vilela P.G.D.F., de Almeida R.B., de Oliveira F.E., Carvalho C.A.T., Camargo S.E.A., Jorge A.O.C., de Oliveira L.D. Antimicrobial activity of noncytotoxic concentrations of Salvia officinalis extract against bacterial and fungal species from the oral cavity. Gen. Dent. 2019 67 22–26.
35. Longaray Delamare A.P., Moschen-Pistorello I.T., Artico L., Atti-Serafini L., Echeverrigaray S. Antibacterial activity of the essential oils of Salvia officinalis L. and Salvia triloba L. cultivated in South Brazil. Food Chem. 2007 100 603–608.
36. . Martin E., Lingbeck J., Adams J., O′Bryan C., Crandall P. Sweetgum: An ancient source of beneficial compounds with modern benefits. Pharm. Rev. 2015 9 1.
37. Dammak I., Hamdi Z., Kammoun El Euch S., Zemni H., Mliki A., Hassouna M., Lasram S. Evaluation of antifungal and anti-ochratoxigenic activities of Salvia officinalis Lavandula dentata and Laurus nobilis essential oils and a major monoterpene constituent 18-cineole against Aspergillus carbonarius. Ind. Crop. Prod. 2019 128 85–93.
38. Brun P., Bernabè G., Filippini R., Piovan A. In vitro antimicrobial activities of commercially available tea tree (Melaleuca alternifolia) essential oils. Curr. Microbiol. 2019 76 108–116.
39. Astani A., Reichling J., Schnitzler P. Comparative study on the antiviral activity of selected monoterpenes derived from essential oils. Phytother. Res. 2010 24 673–679.
40. Mertas A., Garbusinska A., Szliszka E., Jureczko A., Kowalska M., Król W. The influence of tea tree oil(Melaleuca alternifolia) on fluconazole activity against fluconazole-resistant Candida albicans strains. Biomed. Res. Int. 2015. 126. Shah G., Baghel U.S. Pharmacognostic Standardization of the Leaf of Melaleuca alternifolia (Maiden & Betche) Cheel. Afr. J. Tradit. Complement. Altern. Med. 2017 14 1–11.
41. Shah G., Baghel U.S. Pharmacognostic Standardization of the Leaf of Melaleuca alternifolia (Maiden & Betche) Cheel. Afr. J. Tradit. Complement. Altern. Med. 2017 14 1–11.
Dr. Murat Keklikoğlu
